Zomer 2017: naar Gdansk en verder

  
Klik voor een vergroting
Polen
  

De Poolse kust

  
Klik voor een vergroting
Swinoujscie Invaart Jachthaven Strand Darlowko
  

Als je van west naar oost langs de Oostzeekust vaart is Swinoujscie de eerste Poolse stad. Wij kwamen hier pas op de terugweg, want we zijn via de Duitse binnenwateren naar Szczecin gevaren en vanaf daar de Oostzee op, om langs de kust naar Gdansk te varen. We hadden liever de heenreis binnendoor en de terugreis buitenlangs gevaren, maar die mogelijkheid is er niet voor ons. Polen heeft maar één binnenlandse vaarroute en die is helaas erg ondiep, 1.20 m, net te weinig voor ons. Deze vaarweg gaat via de Oder naar de Warthe, rivieren die 's zomers regelmatig te kampen hebben met extreem lage waterstanden - 60 cm is geen uitzondering - , en dan verder door een kanaal naar Bydgoszcz. Daar kun je bakboord uit de Wisla af naar de Bocht van Gdansk, of stuurboord uit naar Warschau. Met erg veel stroom tegen, waarschijnlijk. Een mooie route die jammer genoeg niet geschikt was voor ons. Maar we hebben een auto gehuurd om een tocht landinwaarts te maken, en konden toen het mooie rivierlandschap bewonderen. We hebben even in Torun langs de Wisla staan kijken, een snel stromende, ondiepe rivier.

  
Klik voor een vergroting
Kolobrzeg Ustka Leba Sklep=winkel Wladyslawowo
  

Er zijn meerdere leuke havenstadjes aan de Oostzeekust. De Poolse bevolking zelf gaat hier graag op vakantie, en overal was een kermisachtige sfeer. Als toerist kun je een tochtje langs de kust maken met een reusachtig 'Vikingschip', een mateloos populair uitstapje voor jong en oud. De jachthavens zijn hier en daar vernieuwd en uitgebreid, het vinden van een plaats was nergens een probleem. In Kolobrzeg is een grote moderne marina met veel plaats en ver weg van de deining van de Oostzee. Dat was anders in Ustka, waar je in de rivieruitloop onafgebroken onrustig ligt met ook nog heel veel toeristen die pal langs je boot paraderen. De invaart van de Poolse havens langs de Oostzee is overal erg smal, en je moet er niet teveel aanlandige wind hebben, anders wordt het binnenvaren van een haven een hachelijk avontuur. Je bent verplicht je te melden bij de havendienst, om niet door tegemoetkomend verkeer verrast te worden. Ons favoriete plaatsje was Darlowko, waar we in een nieuw aangelegde maar nog niet helemaal in gebruik zijnde jachthaven zo ongeveer het rijk alleen hadden. Om er te komen moet je onder een beweegbare brug door, die elk uur bediend wordt. Dat was een spektakel op zich. De bijzonder vriendelijke havenmeester kwam vanuit de andere jachthaven aan de overkant kijken of we iets nodig hadden, en we mochten op zijn kantoor gebruik maken van Internet. Hij sprak Engels, wat niet heel gewoon is in Polen.

   

Gdansk

  

De afstanden tussen de Poolse havenstadjes zijn precies genoeg voor een dagtocht, de ene wat langer dan de andere. We hebben dan ook alle plaatsen bezocht. Na Wladyslawowo was het niet ver meer naar Gdansk. Je vaart langs het smalle schiereiland Hel, Pólwysep Helski, en dan zie je Gdansk al voor je. Er zijn ook havenstadjes op Hel, maar dan wel aan de binnenkant. Dit gebied wordt ook wel de Poolse Rivièra genoemd. Helemaal op de punt ligt de stad Hel, die zijn naam eer aandeed wat ons betrof, want op de een of andere vreemde manier lag je er constant te deinen, en niet zo'n klein beetje. En dat terwijl het gezien de windkracht en -richting helemaal niet te verklaren was. Misschien staat er gewoon altijd deining op die hoek. Daar zijn we snel vertrokken, jammer, want het was een heel mooie ruime haven met veel plaats. We zijn naar Jastarnia verkast, aan de binnenkant, dus eigenlijk niet op de route. Maar daar hadden we een rustige plaats. Overigens was dit allemaal op de terugweg pas, want op de heenreis zijn we meteen doorgegaan naar Gdansk.

  
Klik voor een vergroting
Langs het schiereiland Hel. Monument Westerplatte Brug voor de jachthaven De stadspromenade Stadshaven
  

De gebruikelijke manier om de haven van Gdansk aan te lopen is via de ingang bij de Westerplatte, waar een groot monument staat ter nagedachtenis aan de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog, die daar begonnen is met bombardementen op Poolse steden. We hadden een kleine jachthaven daar vlakbij op het oog, maar die bleek wel erg klein en bovendien helemaal vol. We gingen dus verder naar de stadshaven, tegenover de Kraanpoort. Gdansk is een mooie stad met een rijk verleden en interessante geschiedenis. Ooit was het een autonome regio, en aan het eind van de Tweede Wereldoorlog woonden er veel Duitsers die op de vlucht moesten voor de binnenvallende Russen. De tragische tocht, tevens de grootste scheepsramp in de geschiedenis, van het met vluchtende burgers volgepakte Duitse passagiersschip 'Wilhelm Gustloff' is te zien op de gelijknamige film. Verder is Gdansk bekend vanwege Lech Walesa en zijn vakbond Solidarnosc, die in de jaren tachtig bijdroeg aan de val van het communistische regime in Polen. Daarnaast is Gdansk een bijzonder mooie stad om te bezoeken.

  
Klik voor een vergroting
De Kraanpoort

De kraan aan de kade van de rivier de Motlawa is het boegbeeld van de stad Gdansk.De poort werd gebouwd in de 14e eeuw als verdedigingswerk. Pas later, rond 1440, werd de houten kraan er boven op gebouwd die gebruikt werd om schepen te laden en lossen, maar ook om bijvoorbeeld masten op schepen te plaatsen. Achter het houten deel staan twee paren tredmolens opgesteld. Het onderste paar bevindt zich op de eerste verdieping, ongeveer 6 m boven de begane grond en bedient de onderste haak. Het bovenste bevindt zich op de vijfde verdieping op een hoogte van ongeveer 20 m en bedient de bovenste haak. Voor de bediening van de tredmolens werden doorgaans gevangenen ingezet. De hijsinstallatie bleef in gebruik tot in het midden van de 19e eeuw. Tijdens de verovering van Gdansk (toen heette de stad nog Danzig, de Duitse naam) door het Rode Leger in maart 1945 brandde het houten middendeel van de Kraanpoort uit en raakten de torens aan weerszijden zwaar beschadigd. Na de Tweede Wereldoorlog werd de Kraanpoort in de jaren 1957-59 gerestaureerd. Sinds 20 juli 1962 is de poort een onderdeel van het Nationaal Maritiem Museum. Er is een permanente tentoonstelling over de geschiedenis van de scheepvaart en het werk in de haven te bezichtigen.

  

Zalew Wislany, het haf van de Wisla

  
Klik voor een vergroting
Naar het haf Sluis Draaibrug Frisches Haff
  

We konden als toegift toch nog een binnenlands tochtje maken. Vanuit Gdansk loopt een kanaal naar het haf van de Wisla, door mooi natuurgebied. De laatste jaren is er gewerkt aan een toeristische vaarroute naar dit haf, en ook een via Elblag naar de Mazurische meren. We passeerden bruggen en sluizen, die allemaal keurig bediend werden, hoewel er soms ook wel wachttijden waren. Langs het kanaal waren aanlegplaatsen om te wachten op de brugopening, en we benutten deze tijd met boodschappen doen. Ik had mezelf wat Pools geleerd, waaronder een zinnetje: 'Kde jest sklep?' 'Waar is de winkel?' wat mij eigenlijk nogal een onzinnige vraag leek, maar nu ik op het Poolse platteland boodschappen heb gedaan snap ik het. Zelfs het kleinste gehucht heeft een 'sklep', een winkeltje van een paar vierkante meter, waar je genoeg kunt kopen om weer een dag in leven te blijven. En bij het stellen van die vraag wees men meteen heel behulpzaam de goeie richting aan, zoiets als: over de brug, en dan naar links. Kennis van de landstaal verhoogt de welwillendheid van de bevolking, dat heb ik al vaak gemerkt. Al spreek je maar een paar woorden, zoals 'chleb'= brood, 'jajka'= eieren, ze gaan het meteen voor je halen. En waar heb je nog zulke handige kleine winkeltjes? Supermarkten zijn er in Poolse steden trouwens ook genoeg, een nieuwe moderne keten is 'Biedronka' wat 'lieveheersbeestje' betekent. De sortering is prima en de prijzen zijn maar de helft van die in Nederland.

  
Klik voor een vergroting
Ophaalbrug Krynica Morska Frombork Zalew Wislany
  

Het haf is een groot ondiep meer, je moet er strak de vaarweg aan houden, anders loop je vast. Maar het was allemaal goed bebakend. We bezochten ongeveer alle plaatsen daar, het zijn er maar een handjevol, want je zit al gauw tegen de Russische grens aan, d.w.z. de grens met de Russische enclave Kaliningrad, ooit ook Duits gebied met de naam Köningsberg. Om daar te mogen komen heb je een visum nodig en nog wat andere documenten. Het is allemaal mogelijk en voor de mensen daar tamelijk gewoon. Maar je kunt tenslotte niet alles zien. We zijn wel in Frombork geweest, een stad bijna aan de grens, die duidelijk gemarkeerd is op het water.

  
Klik voor een vergroting
Kanal Elblaski
  

De laatste bezienswaardigheid die we bezocht hebben in Polen was het Kanal Elblaski, dat geen sluizen heeft maar vervoer over land om een hoogteverschil te overbruggen. Dit is uniek in de wereld. Je vaart op een slee en die wordt via rails het land op getrokken, en verder naar het volgende kanaalpand, waar je weer te water gelaten wordt. Je kunt dit met je eigen boot doen als de afmetingen het toelaten, om naar de Mazurische Meren te varen, maar dat was voor ons niet aan de orde. Onze boot is te breed en bovendien voelden we er niet veel voor, het leek ons te riskant. In plaats daarvan maakten we een tocht met een rondvaartboot over dit kanaal.

           

Het schipperspaar van de Festina Lente.

Terug